Dava Araştırmaları

Hangi Suçlar Para Cezasına Çevrilebilir sorusunu cevaplamadan önce, ceza hukukundaki yaptırım türlerine ilişkin kısa bir açıklama yapmamız gerekmektedir. Ceza hukukunda temelde hapis ve adli para cezası olmak üzere iki tür yaptırım bulunmaktadır. Hapis cezası, herkesin bildiği üzere, hükmedilen cezanın karşılığı olarak kişinin ceza infaz kurumlarına gönderilerek hürriyetinin belirli bir süre bağlanmasına neden olan yaptırım türüdür. Adli para cezası ise, ceza mahkemeleri tarafından işlenen bir suçun karşılığı olarak kişi aleyhine hükmedilen, belirli miktar paranın ödenmesi yükümlülüğü içeren ve ödenmediğinde hapis cezasına çevrilebilen bir tür yaptırımdır.

Hukukumuzda genel olarak dört tür adli para cezası bulunmaktadır. Bunlar doğrudan doğruya hükmedilen adli para cezaları, hapis cezasına seçenek olarak öngörülen adli para cezaları, hapis cezası ile birlikte hükmedilen adli para cezaları ve hapis cezasından çevrilen adli para cezalarıdır.

Hapis cezasından çevrilen adli para cezaları bakımından çeşitli ihtimaller söz konusu olabilmektedir. Şöyle ki, kasten işlenen suçlar bakımından, hükmedilen hapis cezasının miktarı 1 yıl veya altındaysa, hapis cezası adli para cezasına çevrilebilir. Nitekim Türk Ceza Kanunu’nun 49/2 maddesinin yollamasıyla 50’nci maddenin 1/a fıkrasında, 1 yıl ve altındaki hapis cezaları bakımından bu hapis cezasının adli para cezasına çevrilmesine imkan tanınmaktadır. Bu hususta takdir mahkemededir. Mahkeme, suçlunun kişiliğine, sosyal ve ekonomik durumuna, yargılama sürecinde duyduğu pişmanlığa ve suçun işlenmesindeki özelliklere göre takdir hakkını kullanabilir.

Taksirle işlenen suçlar bakımından, hükmedilen cezanın miktarı ne olursa olsun cezanın tamamı adli para cezasına çevrilebilir. Türk Ceza Kanunu’nda bilinçsiz taksir diye adlandırılan kusur şekliyle işlenen suçlar bakımından, para cezasına çevirmede herhangi bir engelleyici hüküm bulunmamaktadır. Bilinçli taksir bakımından ise, 1 yıl üzeri cezaların para cezasına çevrilmesi mümkün değildir.

Yukarıda bahsedilen suçlarda mahkeme dilerse hükmedilen cezayı para cezasına çevirmeyebilir. Bir hapis cezasının para cezasına çevrilip çevrilmemesi hususu mahkemenin takdirindedir. Fakat 30 gün ve daha az süreli hapis cezasında mahkeme, bu cezayı adli para cezasına veya seçenek yaptırımlara çevirmek zorundadır. Yine, yargılanan kişinin yaşı 18’den küçük veya 65 yaşından büyük olması halinde, hakim, 1 yıl veya altındaki hapis cezasını adli para cezasına veya seçenek yaptırımlara çevirmek zorundadır.

Dava araştırmalarımız kapsamında kalan diğer hukuki yazılarımızla ilgili ayrıntılı bilgi için bu bağlantıya tıklayarak blog sayfamıza yönlendirilebilirsiniz.