Blog

İcradan veya mahkemelerden yapılan E-satışlara nasıl katılınır sorusunun cevabı çok sayıda kişi tarafından merak edilmektedir. Ancak E-satışlara nasıl katılınır sorusuna doğrudan cevap vermeden önce konunun anlaşılması için birtakım genel açıklamalarda bulunmakta yarar görmekteyiz.  Bu kapsamda, bilindiği üzere, 24/11/2021 tarihli Resmi Gazetede yayınlanan ve 30/11/2021 tarihinde yürürlüğe giren, 7343 sayılı Kanun’un 13’üncü maddesi ile, İcra ve İflas Kanunu kapsamında yapılacak satışlar için elektronik ortamda satış uygulamasına geçilmiştir. Elektronik ortamda açık artırma suretiyle satışa ilişkin hükümleri düzenlemek üzere İcra ve İflas Kanunu’nun 111/b maddesinde değişiklik yapılmıştır. Kanun’un 111/b maddesinde elektronik satışa ilişkin temel ilkeler açıklanmaktadır. Yine elektronik satış işlemlerinin usul ve esaslarını belirlemek üzere, 8/3/2022 tarihli Resmi Gazetede, “İcra ve İflâs Kanunu Uyarınca Elektronik Ortamda Yapılacak Satışların Usulü Hakkında Yönetmelik” yayımlanarak aynı tarihte yürürlüğe girmiştir.

Yukarıda anlatılan yasal değişiklikler sonrasında, İcra ve İflas Kanunu kapsamındaki hacizli malların satışı veyahut bu Kanun kapsamında gerçekleştirilen ortaklığın giderilmesi gibi satış işlemleri Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sistemine entegre elektronik satış portalında açık artırma suretiyle yapılmaktadır. Elektronik açık artırma ihaleleri, ilgili mevzuat hükümlerinin verdiği yetkiyle UYAP E-Satış portalı üzerinden gerçekleştirilmektedir. E-satışlara nasıl katılınır sorusunun cevabı için öncelikle isteklilerin internet ortamına giriş yapabilecek teknik imkanlara sahip olması, TC kimlik numarasının ve e devlet şifresinin biliniyor olması gerekmektedir. 

İnternet ortamında yapılan taşınır veya taşınmaz satışlarına katılıp teklif vermek isteyen kişilerin, https://esatis.uyap.gov.tr/main/esatis/giris.jsp uzantısı üzerinden e devlet şifresi ile giriş yapmaları gerekmektedir. UYAP E-Satış portalında, satışı yapılan taşınır veya taşınmaz malın cinsi, mahiyeti, bulunduğu yer, önemli vasıfları, ayrıntılı görselleri, muhammen kıymeti, birinci ve ikinci artırmanın yapılacağı gün ve saat aralığı gibi temel bilgileri yer almaktadır. Yine satışa konu mal ile ilgili olarak, öncesinde yapılan değer tespitlerine ilişkin bilirkişi raporları ve diğer gerekli bilgiler de sistemde yer almakta olup, kişilerin bu sayede satışa konu mal ile ilgili en iyi şekilde bilgi sahibi olunması ve teklifini buna göre yapması sağlanmaktadır.

UYAP E-Satış portalı üzerinden tüm il ve ilçelerdeki satış işlemlerine katılarak teklif verilebilmesi mümkündür. Yine bu portal üzerinden sadece icra takip işlemlerindeki hacizli malların satışı değil, sulh hukuk mahkemelerinin ortaklığın giderilmesine ilişkin satış işlemlerinin takibinin yapılabilmesi de mümkündür. Elektronik yolla açık artırma sistemine geçilmesinde önce icradan ve ortaklığın giderilmesinden taşınır veya taşınmaz mal almak isteyen kişiler fiziki ve teknik imkansızlıklar nedeniyle yalnızca bulundukları il veya ilçe çapında yapılan satış işlemlerini takip edebilmekte ve sınırlı seçenekler içerisinden yatırım yapıp yapmamak yönünde bir karar vermek zorunda kalmaktaydı. E-satış sistemine geçilmesi ile istekli olan kişilerin fiziki ve teknik engelleri kalkmış bulunmaktadır. Ayrıca bu sisteme geçilmesi ile, tüm ülke çapındaki açık artırma işlemleri herkesin kolayca ulaşımına açıldığından ve bu sayede ihalelere talep arttığından, satışların birinci açık artırmada gerçekleşme olasılığı da artmış durumdadır.

Yukarıda E-satışlara nasıl katılınır sorusuna ilişkin genel açıklamalar yapılmıştır. Bu aşamadan sonra ise, E-satışlara nasıl katılınır sorusunun daha çok hukuki yönleri üzerinde durulacaktır. Şöyle ki, yukarıda defaatle bahsedildiği üzere, UYAP E-Satış portalındaki satış açık artırma ile yapılır. Birinci ve ikinci artırmanın yapılacağı gün ve saat aralığı, artırma başlangıç tarihinden en az on beş gün önce ilan edilir. Elektronik Satış Portalında yapılacak ilan ve şartname ile Basın İlân Kurumu İlan Portalında yapılacak ilan artırmanın bitimine kadar erişime açık tutulur. İkinci artırmanın başlangıç tarihi, birinci artırmanın bitimi tarihinden itibaren bir ayı geçmeyecek şekilde belirlenir. Gazete ve internet haber sitesi ilanları Basın İlân Kurumu aracılığıyla aşağıda belirtilen usulde yapılır:

Toplam muhammen bedeli beş yüz bin Türk lirasına kadar olan satışlar için gazete veya internet haber sitesi ile ilan yapılıp yapılmayacağına icra dairesince alakadarların menfaatleri dikkate alınarak karar verilir.

Ancak; 1) Toplam muhammen bedeli beş yüz bin Türk lirasının üzerinde ve iki milyon Türk lirasının altında olanlar, satışın yapılacağı yerde yayınlanan resmî ilan yayınlama hakkını haiz bir yerel gazete veya bir internet haber sitesinde ilan edilir. Satışın yapılacağı yerde resmî ilan yayınlama hakkını haiz yerel gazete veya internet haber sitesi yönetimi bulunmaması hâlinde ilan, icra dairesinin belirleyeceği aynı il mülki sınırları içerisinde bulunan başka bir yayın yerinde resmî ilan yayınlama hakkını haiz bir yerel gazete veya bir internet haber sitesi aracılığıyla duyurulur. 2) Toplam muhammen bedeli iki milyon Türk lirası ve üzerinde olanlar ise bir internet haber sitesinde veya yurt genelinde dağıtılıp satışa sunulan ve ilan talebi tarihinde günlük fiilî satışı elli bin adedin üzerinde olan resmî ilan yayınlama hakkını haiz bir gazetede yayınlatılır. 3) Gazete veya internet haber sitesinde yayınlanacak ilanlar eş zamanlı olarak Basın İlân Kurumu İlan Portalında da duyurulur. 4) 2004 sayılı Kanunun 114 üncü maddesinin dördüncü fıkrası uyarınca bu madde kapsamında Basın İlân Kurumu İlan Portalında yayınlanacak ilanlardan ücret alınmaz. 5) Bu fıkrada yer alan parasal limitlerin belirlenmesinde ilan talebi tarihindeki güncel limitler esas alınır. (4) Gazete veya internet haber sitesi ile yapılacak ilanlara satış şartnamesi eklentisiyle geçirilmeyip, satılacak şeyin cinsi, mahiyeti, önemli vasıfları, muhammen kıymeti ve bulunduğu yer, birinci ve ikinci artırmanın yapılacağı gün ve saat aralığı ile artırmaya ilişkin bilgilerin yer aldığı Elektronik Satış Portalına erişim yapılacak internet adresi yazılmakla iktifa olunur. (5) İcra dairesince yapılması zaruri ilanlar dışında, taraflar Elektronik Satış Portalında yer alan ilan metnini, masrafı kendilerine ait olmak üzere, diledikleri vasıtalarla ilan edebilir. Ancak hususi mahiyetteki bu ilan resmî muameleye tesir etmez. (6) Elektronik Satış Portalı ile Basın İlân Kurumu İlan Portalında, gazetede veya internet haber sitesinde ilan edilen metinler arasında farklılık bulunması hâlinde Elektronik Satış Portalında ilan edilen metin esas alınır. (7) Elektronik Satış Portalı ile Basın İlân Kurumu İlan Portalında, gazetede veya internet haber sitesinde ilanı yapılan metindeki hatalar, ihale tarihi değiştirilmeksizin sadece Elektronik Satış Portalında ilanen düzeltilir. Bu düzeltme ilanı ilgililere ayrıca tebliğ edilmez.

UYAP E-Satış portalındaki açık artırmaya katılabilmek için mahcuz malın muhammen kıymetinin yüzde onunu karşılayacak tutardaki nakit teminatın en geç artırma süresinin bitiminden önceki gün saat 23.30’a kadar satışı yapan icra dairesinin banka hesabına Elektronik Satış Portalı üzerinden yatırılması zorunludur. Gösterilecek teminatın, teminat mektubu olması hâlinde, artırmaya katılacaklar veya ilgili banka tarafından, en geç artırma süresinin bitiminden önceki iş günü mesai bitimine kadar satışa konu mahcuzun muhammen kıymetinin yüzde onunu karşılayacak tutarda kesin ve süresiz banka teminat mektubunun, satışı yapan icra dairesine elden veya sistem altyapısı oluşturulduğu takdirde elektronik olarak tevdi edilmesi zorunludur.

Satış talep ederek artırmaya katılmak isteyen alacaklıdan ve ortaklığın satış suretiyle giderilmesinde artırmaya katılmak isteyen pay sahibinden, en geç artırma süresinin sona ermesinden önceki iş günü mesai bitimine kadar satışı yapan icra dairesine müracaat etmeleri hâlinde alacak veya ortaklık payının teminatı karşıladığı miktar kadar teminat alınmaz. Alacağın veya ortaklık payının teminata yeterli gelmemesi hâlinde eksik kısmın başvuru anında icra dairesi hesabına yatırılması veya teminat mektubunun icra dairesine tevdi edilmesi zorunludur. Temsilci vasıtasıyla artırmaya katılacak kişilerin, temsilcileriyle birlikte en geç artırma süresinin bitiminden önceki iş günü mesai saati bitimine kadar satışı yapan icra dairesine müracaat etmeleri gerekir. Ancak noterlerin, resmî dairelerin veya yetkili makamların yetkileri dâhilinde ve usulüne göre verdikleri vekâletnameyi veya belgeyi bulunduran temsilcinin icra dairesine müracaatı yeterlidir. Bu şekilde ihaleye katılacakların teminat miktarını başvuru anında icra dairesi hesabına yatırmaları veya teminat mektubunu icra dairesine tevdi etmeleri zorunludur. Hisseli satışın mümkün olduğu hâllerde açık artırma konusu malı belirli paylarla satın almak isteyen müşterek alıcıların, en geç artırma süresinin sona ermesinden önceki mesai bitimine kadar satışı yapan icra dairesine müracaat ederek hisse oranlarını ve artırmada adlarına pey sürecek hissedarı veya temsilciyi bildirmeleri gerekir. Ancak noterlerin, resmî dairelerin veya yetkili makamların yetkileri dâhilinde ve usulüne göre verdikleri vekâletnameyi veya belgeyi bulunduran hissedarın veya temsilcinin icra dairesine müracaatı yeterlidir. Bu şekilde ihaleye katılacakların teminat miktarını başvuru anında icra dairesi hesabına yatırmaları veya teminat mektubunu icra dairesine tevdi etmeleri zorunludur.

Elektronik Satış Portalında yapılan açık artırmada teklif verme süresi yedi gündür. Elektronik ortamda teklif verebilmek için Bakanlıkça hazırlanan sözleşmenin katılımcılar tarafından kabul edilmesi gerekir. Açık artırma, ilanda belirtilen gün ve saat aralığında ve teklif verme yoluyla yapılır. Teklif verenlerin kişisel bilgileri, artırma süresi içinde bilişim sistemini işleten kamu görevlileri hariç hiç kimse tarafından görülemez ve bilişim sisteminde gösterilemez. Teklifler arasındaki fark, satışa çıkarılan malın muhammen kıymetinin binde birinden ve herhâlde yüz Türk lirasından az olamaz. Açık artırmada en yüksek teklifi veren, artırma süresi içinde kendisinden yüksek bir teklif verilmedikçe teklifini çekemez ve teminatını alamaz. Açık artırma süresinin son on dakikası içinde yeni bir teklifin verilmesi hâlinde açık artırma bir defaya mahsus olmak üzere on dakika uzatılır.

Birinci ve ikinci artırma, icra müdürü tarafından, ilanda belirlenen gün ve saatte, haczedilen malın muhammen kıymetinin yüzde ellisi üzerinden başlatılır. Şartların yerine gelmesi hâlinde mal, en yüksek teklif verene ihale edilir. Şu kadar ki, artırma bedelinin haczedilen malın muhammen kıymetinin yüzde ellisi ile o malla güvence altına alınan ve satış isteyenin alacağına rüçhanı olan alacakların toplamından hangisi fazla ise bu miktarı ve ayrıca bu miktara ilave olarak paraya çevirme ve paylaştırma masraflarını da geçmesi şarttır. Artırmanın sona erdiği gün ve saatte şartların bulunması hâlinde, mal en yüksek teklif verene ihale edilmiş olur ve malın mülkiyeti ihale alıcısına geçer. İhale alıcısının en yüksek teklifi verip de süresi içinde ihale bedelini yatırmaması hâlinde alınan teminat iade edilmez. Öncelikle satış masraflarına mahsup edilir. Teminat bedelinin kalması hâlinde Kanun hükümlerine göre belirlenecek hak sahiplerine alacaklarına mahsuben ödenir. Birinci artırma sonucunda ihale bedelinin ödendiği tarih itibarıyla açık artırma ilanı Elektronik Satış Portalından ve Basın İlân Kurumu İlan Portalından kaldırılır. Birinci artırma sonucunda ihale bedelinin ödenmemesi durumunda ise ikinci artırma sonucuna kadar açık artırma ilanı erişime açık tutulur.  Asgari ihale bedelinin teklif edilmemesi nedeniyle ihalenin yapılamadığı veya en yüksek teklif verenin ihale bedelini yatırmaması sebebiyle ihalenin iptal edildiği hâllerde ikinci artırma ilk açık artırmadaki şartlar çerçevesinde tekrar yapılır. Satış talebi teklif verme süresi başladıktan sonra geri alınamaz. Teklif verme süresinin bitimine kadar borcun tamamen ödenmesi hâlinde satış durdurulur. Artırmada, alıcı çıkmazsa veya bu maddede yazılı şartlar gerçekleşmezse alacaklı, önceki satış talebinden kalan satış isteme süresi içinde satış günü verilmesini talep edebilir. Satış isteme süresi satış talebiyle birlikte durur ve duran bu süre, ihalenin yapılamadığına veya iptal edildiğine ilişkin tutanak tarihinden itibaren kaldığı yerden işlemeye başlar.

İcra müdürü, artırma bittikten sonraki ilk iş gününde artırmanın sonucu ile ilgili bir artırma sonuç tutanağı düzenler ve bu tutanaktaki bilgileri aynı gün Elektronik Satış Portalında ilan eder. İhalenin hangi gün ve saatte tamamlandığı, şartlar yerine gelmişse en yüksek teklifi verene malın ihale edildiği, tutanağın ilanından itibaren yedi gün içinde ihale bedelinin icra dairesi hesabına yatırılması gerektiği ve şartlar yerine gelmediği takdirde ihalenin hangi gerekçeyle yapılamadığı tutanakta açıkça belirtilir. Satış bedeli alıcısı tarafından süresi içerisinde ödenmezse, icra müdürü, en yüksek teklif verenin ihale bedelini ödemediğini bir tutanakla tespit eder. Bu hâlde ikinci artırma, birinci artırmadaki şartlar çerçevesinde daha önce ilan edilen gün ve saatte başlar.

Açık artırma devam ederken kendisinden daha yüksek teklif verilen ihale katılımcısının artırma sonuçlanmadan nakit teminatını geri almak istemesi hâlinde sistem üzerinden teminat miktarı ihale katılımcısına iade edilir. Açık artırma sonuçlandıktan sonra en yüksek teklif veren haricindeki katılımcılara yatırdıkları nakit teminat, artırma sonuç tutanağının Elektronik Satış Portalında ilan edilmesini müteakip UYAP üzerinden iade edilir. Teminat mektubunun açık artırma devam ederken veya açık artırmanın sonuçlanması üzerine geri alınabilmesi için icra dairesine müracaat edilmesi gerekir.

İhale alıcısı, ihalenin feshi talep edilmiş olsa dahi artırma sonuç tutanağının ilanından itibaren yedi gün içinde satış bedelini satışı yapan icra dairesi hesabına ödemek zorundadır. Satılan mal, ihale kesinleşmeden teslim olunmaz ve resmî sicilde alıcı adına tescil edilmez. İhalenin kesinleşmesi üzerine taşınırın ihale alıcısına teslimi veya sicile kayıtlı malın ihale alıcısı adına tescili, damga vergisi ve katma değer vergisinin yatırılmasından sonra gerçekleştirilir.

İşbu yazımızda E-satışlara nasıl katılınır sorusuna genel hatlarıyla ve temel hukuki yönleriyle cevap vermeye çalıştık. Hukukun çeşitli alanlarında yazılmış bulunan diğer makalelerimize ulaşmak için blog sayfamızı ziyaret edebilirsiniz. Genel nitelikteki işbu yazımızdan sonra ilerleyen günlerde Manisa’daki E-satışlara nasıl katılınır konusuyla alakalı da bir yazımız yayınlanacaktır.