İhale Hukuku

İhale, bir işi, mal veya hizmeti birçok istekli arasından en uygun şartlarla kabul edene verme anlamına gelmektedir. İhale hukuku kapsam itibariyle çok geniş bir hukuk alanıdır. İhale hukukunda, başta iki temel genel kanun olan 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ve 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu olmak üzere, bu kanunlara ek çok sayıda özel kanun, tüzük, yönetmelik, genelge ve diğer düzenleyici işlemler bulunmaktadır. Kamu ihale sözleşmeleri hukukumuzda doktrinde ve yargı içtihatlarında, idarenin özel hukukun uygulandığı sözleşme tiplerinden birisi olarak kabul edilmektedir. 

İhale davaları, kamu ilahe sözleşmelerinin imzalanması öncesi ihale hazırlığı veya ihale sürecinde ortaya çıkan hukuksuzluktan kaynaklanabileceği gibi, ihale sözleşmesinin imzalanmasından sonra sözleşmenin uygulanması, yani işin yürütülmesi aşamasında ortaya çıkan uyuşmazlıklar veya hukuksuzluklardan kaynaklanabilir. Burada dikkat edilmesi gereken husus, ihale sözleşmesinin imzalanmasından önceki işlemlerle, imzalanmasından sonraki işlemlerin farklı hukuki kurallara tabi olmasıdır. Bu kapsamda örneğin, ihale dökümanlarına, ilana, yaklaşık maliyete, yeterlilik belgelerine vb. ihaleye ilişkin davalar idare mahkemelerinde, kamu ihale sözleşmesinin imzalanmasından sonra bu sözleşmeyle ilgili hususlarla ilgili davalar, örneğin sözleşmenin icrası kapsamında hak edişten kesinti yapılmasına ilişkin davalar hukuk mahkemelerinde açılır. 

İhale sözleşmelerinin icrası aşamasındaki davalar bakımından genellikle uygulamada sorun çıkmamaktadır. Fakat sözleşme önceki dönemde ihaleyle ilgili usulsüzlüklerde Kanun, ilgili veya isteklilere doğrudan dava açma hakkı vermemektedir. Bu açıdan şikayet ve itiraz şikayet ismindeki iki adet zorunlu idari ön başvuru aşamalarının tüketilmesine dikkat edilmelidir. Yoksa ihale ile ilgili doğrudan açılan iptal davaları reddedilir. İhale ile iligili itiraz hakkı kullanılmak isteniyorsa, öncelikle 5 ve 10 günlük çok kısa şikayet sürelerine uyarak ihaleyi yapan kuruma ilk başvuru yapılmalıdır. Şikayet başvurusu kurum tarafından kabul edilmezse, bu sefer KİK nezdinde, yine 5 ve 10 günlük sürelere uyularak itirazen şikayet yoluna başvurulması gerekmektedir. 

Bu son durumda Kamu İhale Kurumu itirazen şikayet başvurusu hakkında ayrıntılı inceleme yaparak, iddia edilen usulsüzlüğün bulunup bulunmadığını tespit eder. KİK inceleme sonucunda itiraz konusu işlemle ilgili iptal, düzeltici işlem belirlenmesi ve ret kararı olmak üzere üç tür karar verebilir. KİK’in bu kararlarına karşı ilgililer 60 günlük yasal süre içerisinde idari yargıda iptal davası açabilirler. Kamu ihalelerle ilgili davalar ivedi işlerden sayıldığından, bu davaların yargılaması daha hızlı sonuçlanır. 

İhale davaları yukarıda kısaca açıkladığımız üzere çok fazla ayrıntı barındırmaktadır. Bu açıdan ihale hukuku alanında tecrübesi bulunan bir hukukçu ile hukuki süreçlerin yürütülmesi kanaatimizce çok önemlidir. Nitekim kamu ihalelerinde yüksek meblağlar söz konusu olduğundan, ihaleye ilişkin hukuki süreçteki ufak hatalar yüksek kayıplara neden olabilmektedir. Bu sebeple ihale hukuku ile ilgili hukuki süreçler çok dikkatli şekilde yürütülmelidir.